Tijdens de bezetting vroeg iemand uit de Joodse gemeenschap aan bakker Jacob Hansma uit de Woldstraat 8 om twee mooie koperen vijzels te bewaren tot na de bevrijding. Onze stichting kreeg een email van zijn dochter Rinske Hansma:
Mijn vader heeft de beide vijzels uit veiligheid achter de oven van de bakkerij ingemetseld en na de oorlog weer te voorschijn gehaald met het idee dat ze weer zouden worden opgehaald door de familie. Echter ook deze mensen zijn net als zo velen anderen niet teruggekeerd na de oorlog.
Jammer genoeg heb ik geen naam van deze Joodse familie. Jaren hebben deze vijzels in mijn ouderlijk huis gestaan met altijd dat gevoel ze zijn niet van ons.….
… Ik hoop dan ook dat u mij verder kunt helpen, zodat de vijzels in elk geval ergens terecht komen waar ze meer thuis horen dan bij mij.
We namen contact op met opperrabbijn Jacobs. Hij bleek de vijzels graag in bewaring te willen houden als herinnering aan Steenwijk. Zijn moeder is geboren in Steenwijk en het huwelijk van zijn ouders vond na de bevrijding nog plaats in de synagoge van Steenwijk.
Vanwege corona duurde het lang voordat de overhandiging daadwerkelijk plaatsvond. Uiteindelijk werd het de avond van 14 oktober 2021 toen we in bijzijn van Jacobs ook de steen voor Martha Culp onthulden.
Op die avond vertelde Klaas de Jong over bakker Hansma en de geschiedenis van Jacobs voorouders in Steenwijk. De Jong liet nog de aankondiging van het huwelijk van de ouders van de opperrabbijn zien dat in 1947 in de synagoge plaatsvond met als voorganger de heer Granaada uit Leeuwarden. De Joodse gemeenschap in Steenwijk was toen al te klein voor een eigen voorganger. Jacobs sprak uit dat hij de vijzels een goede plaats zou geven. Hij beklemtoonde het trieste van hert gebeuren: de eigenaar keerde niet terug en er zijn geen nabestaanden voor zover we weten.
Na de overhandiging ging Jacobs in op het hedendaagse antisemitisme waarbij hij aan het eind de aanwezigen opriep om zijn ambassadeur te zijn. De Steenwijker Courant publiceerde een verslag van de avond waarin ook de lezing over antisemitisme uitgebreid werd weergegeven.
