geboren Amsterdam (22-04-1913) vermoord Sobibor (21-05-1943)
Adres
In 1939 kwam Hijman Vrieslander naar Steenwijk als leraar en secretaris van de Joodse gemeente. Daarvoor was hij leraar en chazan in de synagoge van Zaandam. Hij studeerde nog voor rabbijn. Drie maand na zijn intrede trad hij in Oldenzaal in het huwelijk met Carolina Cohen. Het echtpaar betrok de woning aan de Gasthuisstraat 12. Daar kregen ze op 14 april 1940 een dochter: Mirjam Sjelomieth. Op 10 maart 1941 volgde een zoon: Daniël Immanoeël.
Hijman Vriesland hield naast zijn taken in de synagoge en de daarbij horende school ook toezicht op het ritueel slachten. Uiteindelijk mocht dit van de bezetter niet meer in Steenwijk maar nog wel in Wolvega waar hij voor rabbinaal toezicht naar toe fietste.
In mei 1942 begonnen er kleermakerscursussen in zijn woning in de hoop dat werkeloze Joodse mannen hiermee vrij bleven van plaatsing in een werkkamp. Dat was helaas ijdele hoop. Hijman meldde per brief aan de Joodse Raad in Amsterdam dat de cursussen noodgedwongen gestopt waren.
Hijman bezocht de mannen in de werkkampen. Als geestelijke had hij daar toegang maar als jood moest hij een reisvergunning vragen voor elk bezoek. Joden moesten in die tijd binnen hun eigen stad blijven. Hijman was als geestelijke vrijgesteld van werkkamp, maar kreeg op 9 augustus 1942 een oproep om zich te melden in het werkkamp bij Ruinen. Hij moest 2,90 reiskosten betalen op het politiebureau maar omdat hij maar 2 gulden bij zich had, schoot men het voor en haalde de 90 cent later op bij Carolina. Al na één dag werd Hijman doorgestuurd naar Kamp Westerbork. Carolina stuurde een telegram naar de kampcommandant met het verzoek om vrijlating maar korte tijd daarna kwam zij met hun twee kleine kinderen ook in Westerbork terecht.
Ex-libris
Hijman Vrieslander had een ex-libris laten ontwerpen om zijn boeken te stempelen. In Dit is mijn boek over de Joodse exlibriscultuur in Nederland staat een mooie toelichting over het ontwerp:
“Een naar alle kanten stralend opengeslagen boek met daarop in het Hebreeuws:’Een licht voor de eeuwigheid is er in de schatkamer van het leven.’ Verder staan er zijn Hebreeuwse voornamen op: Chaim Pinchas. Iemand die Hijman heet, heeft altijd Chaim (leven) als Joodse voornaam.”