Struikelstenen aan de Markt 10 voor
In de dertiger jaren hadden Clara en Simon van der Horst aan de Markt een winkel in fournituren en manufacturen waar nu de winkel van Vogelina en het naastliggende pand zijn. Je kon er van alles krijgen: kinder-, dames- en herenkleding, matrassen, dekens, lakens, etc. Clara en Simon kregen drie kinderen: Betty, Joseph en Margreet.
In 1935 stierf Simon aan een hartaanval in het zwembad. Clara kreeg het als weduwe zeer moeilijk. Ze besloot de twee panden naast haar winkel te verkopen en verder te gaan met een kleiner assortiment. “Tot 1941 waren ze nog redelijk gelukkig,” schreef Bep van Dam-Gokkes, een vriendin van de familie die de oorlog heeft overleefd.
Op 9 april 1943 werd Clara met haar kinderen opgehaald uit hun huis aan de Markt. Zij gingen op transport naar Westerbork en vandaar naar vernietigingskamp Sobibor. Margreet is 8 geworden, Joseph 13, Betty 14 en moeder Clara 47.
Op 9 augustus zijn vier stenen gelegd voor het pand aan de Markt. De vier stenen zijn geadopteerd door de Odd Fellows. Simon van de Horst was voor de oorlog bestuurslid van de Odd Fellows. De Odd Fellows steunden het gezin toen Clara weduwe was geworden. Dat stopte na de bezetting werden omdat deze organisatie onmiddellijk door de nazi’s werd verboden. Henk Stuut, voorzitter van de Odd Fellows hield een speech bij het leggen van de stenen.
Adoptie stenen
Deze stenen zijn geadopteerd door de Anker-Loge van de Odd Fellows in Steenwijk.
Toespraak bij steenlegging familie Van der Horst aan de Markt
De door de Odd Fellows te Steenwijk geadopteerde stenen zouden gelegd worden aan de ‘Markt nr 10’. Dat de stenen nu liggen aan ‘Markt nr 12’ is in wezen niet zo erg omdat de panden met de nummers 10, 12 en 14 van de familie Van der Horst zijn geweest. Zij hadden daar een grote manufacturenzaak, genaamd ‘de Bijenkorf’. Salomon van der Horst woonde er eerst en later nam zijn zoon Simon de zaak over.
Simon was de echtgenoot en vader van het vermoorde gezin Van der Horst. Een belangrijke reden voor de Odd Fellows te Steenwijk om juist deze vier stenen te adopteren ligt gelegen in het feit dat Simon lid is geweest van de Odd Fellow Ankerloge te Steenwijk. Zijn vader Salomon was al eerder lid.
Simon van der Horst was voorzitter van de kerkenraad van de synagoge te Steenwijk. De synagoge stond op de plaats waar nu het Odd Fellowhuis staat.
In 1935 sloeg het noodlot toe. Simon verdronk in het zwembad. Hij was, samen met zijn twee oudste kinderen, toen zeven en vijf jaar oud, naar het openluchtbad gegaan aan het Slingerbos. Hij zou nog even in het water gaan en droeg zijn kinderen op om bij de uitgang te wachten. Toen vader na sluitingstijd niet kwam opdagen hebben de kinderen de badmeester gewaarschuwd. Zijn kleding hing nog op z’n plaats. Men zag echter niets in het troebele water en kon de bodem niet zien. De toen 14 jarige Roelof Haveman, zoon van Odd Fellow Jan Haveman, heeft Simon van de bodem opgedoken en naar de kant gebracht. Simon bleek een hartaanval te hebben gehad. Hij overleed ter plaatse. De kinderen stonden erbij toen vader op het droge werd gebracht. Een traumatische ervaring.
De weduwe Clara en haar drie kinderen Betty, Joseph en Margreet hadden het daarna niet breed met hun manufacturenzaak aan de Markt nr 10. Zij werden financieel ondersteund uit het weduwen- en wezenfonds van de Ankerloge. Sociale voorzieningen waren er nauwelijks in die tijd. Dat heeft slechts tijdelijk geholpen. In 1940 bij de inval van de nazi’s, werd de Odd Fellow organisatie verboden en alle financiën en goederen van de Orde in beslag genomen.
Dat het in de oorlogsjaren slecht afliep met Clara en haar drie minderjarige kinderen is duidelijk. Zij werden vermoord door de nazi’s. Het is voor de Odd Fellow Ankerloge te Steenwijk vanzelfsprekend dat zij op deze wijze kan bijdragen aan de gedachtenis en blijvende herinnering aan vermoorde medeburgers van Steenwijk.
Henk Stuut
